18.10.1964

(Pix © Felicia Simion)

Sài Gòn, 18/10/1964

Dao Ánh

Bức thư anh gửi sau cùng cho Ánh, anh đã chờ tin Ánh ngút ngàn bằng hai chuyến đi Đà Lạt và ba lần về Sài Gòn. Như thế là mất hẳn tin của Ánh rất lâu. Anh mong là Ánh không phải bệnh, - cũng không có điều gì đáng cho Ánh giận hờn anh. - Anh không đoán ra sự vắng mặt đó. 

Những lần về đây, đi ngang qua khoảng rừng cao su im tối anh như bao giờ cũng thấy được dáng Ánh trắng sáng thuỷ tinh chập chờn trong rừng cây đen và bãi cỏ xanh màu an nghỉ. Những thân cây bổ nghiêng về phía đường che tối một khoảng dài mà ánh sáng là khoảng trời hẹp và dài giữa hai hàng lá. Anh đã nghĩ đến một hành lang giáo đường trên vùng ăn năn, những thân cây đen là những kẻ hành hương trùm áo sẫm. Bãi cỏ non xanh anh nghĩ rằng Ánh có thể mặc áo trắng lụa là đi bằng những bước chân nhỏ nhẹ trên đó. Anh đã cúi mình xuống ý nghĩ và hình ảnh ấy thật dài lâu như một ám ảnh. Anh đã có mặt ở đây trưa thứ sáu. Tuần trước cũng thế. Có thể thứ ba hay thứ tư anh lại trở về Blao. Mỗi lần nhớ bạn bè như anh Cường anh Cung anh lại lao về đàn đúm. Chúng anh mừng rỡ trong từng buổi họp mặt ngắn ngủi đó. Còn gì hơn nữa đâu. 

Đã hai đêm ở dancing Tự Do, tiếng hát Bạch Yến đã nuôi anh trong một nỗi bàng hoàng. Tôi xin năm ngón tay em thiên thần. Lời buồn thánh đó Bạch Yến đã nhắm trùng mặt lại đưa tiếng hát cắt khoảng đêm hồng trước mặt thành những trũng sâu cuốn hút. Tiếng hát đã ngừng rồi đó Ánh ạ. Anh thấy mình lan man trong một vùng nhỏ hẹp, buồn bã. Anh Cung ngồi im chết nhìn hai bàn tay nhỏ nhắn của Bạch Yến đưa cao về phía trên như gói lại một vùng âm thanh còn lãng đãng ở đó, đầu cúi xuống thật lâu và những tiếng ngân của đàn clavioline cũng tắt ngúm. Anh Cung mang ly sữa đưa cho Bạch Yến. Anh Cường nói: Je suis très ému. Bạch Yến nhướng mắt thật sáng: Vraiment? - Anh: Je ne sais comment vous dire merci. C'est tellement écrasant!(27) Mỗi đêm Bạch Yến sẽ hát bản đó ở trong không khí này. Anh đã tập cả những bản: Tiếng hát dạ lan và Xin mặt trời ngủ yên, nhưng Yến chưa thuộc. Sẽ lần lượt hát sau. Bản Xin mặt trời ngủ yên Minh Tuyết hát ở dancing Mỹ Phụng tuần trước. Anh định viết thư kể về sự xúc động của mình cho Ánh nghe nhưng lại thôi và chờ thư. Cuối cùng thì anh vẫn phải viết vì thấy cần. Nếu Ánh không trả lời thì anh cũng sẽ chấm dứt ngang đây là vừa. Bây giờ mùa Thu ở Huế, anh nói thầm với mình rằng Ánh mặc áo lụa đi qua những con đường, những công viên giăng giăng lá úa. Anh đã viết thư cho người - yêu - chim - nhỏ của Cung như thế này: Có tuổi nào mang lá vàng ướp vào sách. Có tuổi nào nhặt lá vàng đếm cho đủ tuổi mình. Có tuổi nào nhặt lá vàng rồi ngồi khóc. Có tuổi nào giữ lá vàng trong tay mà bâng khuâng. Còn có tuổi nhìn đá sỏi, nhìn tường quách rêu phong, nhìn dã tràng, sò, ốc. Ôi có bao nhiêu tuổi trên cuộc đời này để nhìn cho hết thiên nhiên. 

Ánh ơi, 

Cơn buồn đã đi qua rồi phải không. Anh cũng mong điều đó. Mong rất ít. Bởi vì Ánh sẽ còn trở về. Không có gì lố lăng bằng một người chỉ biết cười và vui. Ánh hãy trở lại vẻ xa lạ, tách rời bè bạn đi. Anh đang thầm ước mơ mỗi người chỉ còn có mình. Mỗi người sẽ tự đi tìm gạch đá mang về xây cho mình một nhà nguyện và ẩn trú vào đó. Thành - phố - núi - đèo chỉ còn lại nhà nguyện. Suốt ngày sẽ độc thoại trong đó và bao giờ cần cũng chết yên bình với riêng mình. 

Ánh ạ, 

Tháng 10 cũng sắp qua rồi đó. Ánh có còn yêu hoa Tournesol không? Anh vừa để vào máy hát đĩa Summer place(28) và thấy cả một mùa hè bát ngát đã qua đi vết tích còn im lìm nằm đó. 

Ánh. Ánh. Ánh. Ánh. Ánh. Ánh. 

Ánh kể cho anh nghe những gì đã qua trên giòng sông đó và trên những con đường lá non xanh mấy mùa. 

Cầu mong Ánh bình an và vui với niềm vui đơn sơ tìm thấy. 

Aleto Toscali đang điều khiển bản Symphonie Inachevée(29) của Schubert đó rất xao xuyến ngút ngàn. 

Mong tin Ánh. Gửi về Blao cho anh. 

Trịnh Công Sơn

***

(27) "Tôi rất xúc động" ... "Thật không?" ... "Tôi không biết phải cảm ơn em thế nào. Cảm giác mới nặng trĩu làm sao!"

(28) Tên một bộ phim Mỹ sản xuất năm 1959, được đạo diễn Delmer Daves chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Sloan Wilson; các diễn viên: Richard Egan, Dorothy McGuire, Troy Donahue. Ca khúc của phim trở thành bài hát được ư thích nhất năm 1960.

(29) Bản giao hưởng cung si thứ, được Franz Schubert khởi sự viết vào đầu năm 1822 khi đang ở đỉnh cao nhất trong sự nghiệp của mình. Ông đã phối xong hai chương đầu nhưng bệnh tật đã ngăn cản Schubert tiếp tục công việc và bản giao hưởng mãi mãi chỉ có hai chương nên còn được gọi là Giao hưởng dang dở (Symphonie Inachevée)